birinci dünya savaşı
-
amerikan devrimi hakkında yazdığım entry'den sonra değinmesem olmaz dediğim konu. (bkz: #158603366)
şu sıralar batı medeniyetleri bir kaç değişik başlıkta bu savaşta verdikleri kayıpları kutluyorlar...
veterans day
remembrance sunday
remembrance day
armistice day
aslında bugünlerin bazılarının bu savaşla alakası bile yok ama kapsamını genişleterek birbirlerine taziyeler sunuyorlar.
bizde ise durum... ı. dünya savaşı sırasında osmanlı ordusunda görev yapan, çanakkale cephesi'nde miralaylığa, sina ve filistin cephesi'nde ise yıldırım ordular grubu komutanlığına atanan mustafa kemal atatürk'e hakaret edenleri tebrik etme seviyesinde.
hatta bugünlerde daha da ileri gidip; ordu bişey yapmadı onlar suriyeliler, afganlar ve sakallı sarıklı cinlerdi falan diyenler tekrar türedi.
neyse.. konuya dönelim;
world war ı for dummies by justin mcleod
28 haziran 1914
avusturya arşidükü franz ferdinand ve eşi sophie, saraybosna'da bosnalı bir sırp milliyetçisi tarafından öldürüldü.
birinci dünya savaşı’nın "sebebi", franz ferdinand
28 temmuz 1914
avusturya-macaristan'ın sırbistan'a savaş ilan etmesiyle ı. dünya savaşı başlar.
1-28 ağustos 1914
almanya rusya, fransa ve belçika'ya savaş ilan etti.
ingiltere almanya'ya savaş ilan etti.
avusturya rusya'ya savaş ilan etti.
karadağ avusturya'ya savaş ilan etti.
fransa avusturya'ya savaş ilan etti.
ingiltere avusturya'ya savaş ilan etti.
karadağ almanya'ya savaş ilan etti.
japonya almanya'ya savaş ilan etti.
avusturya belçika'ya savaş ilan etti.
6 eylül 1914
birinci marne savaşı başlar. almanlar paris'in 40 km yakınına kadar ilerlemişti, ancak sonraki iki gün içinde fransızlar yüzlerce taksiyle cepheye taşınan 6.000 piyade ile takviye edildi. almanlar aisne nehri'nin kuzeyinde mevzilenir ve önümüzdeki dört yıl boyunca batı cephesi'ne damgasını vuracak olan siper savaşı başlar.
5 kasım 1914
ingiltere ve fransa osmanlı imparatorluğu'na savaş ilan etti.
22 nisan 1915
ikinci ypres savaşı başlar. alman ordusu, müttefik siperlerine klor saldırısı düzenleyerek modern kimyasal savaş dönemini başlatır. yaklaşık 5,000 fransız ve cezayir askeri öldürülür. savaşın sonunda her iki taraf da büyük miktarlarda kimyasal silah kullanmış ve 91.000'i ölüm olmak üzere tahmini 1.300.000 kayba neden olmuştur.
kimyasal olayların tarihçesi / afad
25 nisan 1915
gelibolu yarımadası'nda helles burnu'na (ingiliz 29. ve kraliyet deniz tümenleri) ve anzac (avustralya ve yeni zelanda ordu birlikleri) koyu'na çıkarmalar başlar. çanakkale boğazı'nı zorlama ve osmanlı başkenti konstantinopolis'i (şimdiki istanbul, şehrin adı 1930 yılında konstantinopolis adı tamamen yürürlükten kaldırılarak resmi adı istanbul olmuştur.) ele geçirme girişimi neredeyse başından itibaren bir felakettir. müttefikler dokuz ay süren harekât boyunca toplamda 200.000'den fazla kayıp verir. başarısız taarruz, avustralya ve yeni zelanda birlikleri için savaşın en önemli olayı haline gelir ve sonunda ingiliz hükümetinin çöküşüne yol açar.
7 mayıs 1915
ingiliz okyanus gemisi lusitania, irlanda'nın güney kıyısı açıklarında bir alman u-botu tarafından torpillenir. gemi sadece 18 dakika içinde batar ve aralarında 128 abd vatandaşının da bulunduğu yaklaşık 1.200 kişi hayatını kaybeder. gemi 170 tondan fazla tüfek mühimmatı ve top mermisi taşıyordu ve almanya, ilan edilmiş bir savaş bölgesinde lusitania'ya meşru bir hedef olarak davranmakta tamamen haklı olduğunu düşünüyordu.
lusitania’nın batması
21 şubat 1916
verdun savaşı başlar. sonraki 10 ay boyunca fransa'nın verdun kentindeki fransız ve alman orduları 300.000'i ölü olmak üzere 700.000'den fazla kayıp verir. savaş sona erdiğinde fransız köylerinin tamamı haritadan silinmişti; bu köyler daha sonra "fransa için ölenler" olarak anıldı. savaşın sona ermesinden bir asırdan fazla bir süre sonra, verdun çevresindeki toprakta 10 milyondan fazla mermi kaldı ve bomba temizleme birimleri her yıl bölgeden yaklaşık 40 ton patlamamış mühimmat çıkarmaya devam etti.
40 milyon top mermisinin kullanıldığı, 300 gün süren tarihin en kanlı savaşlarından verdun
mort pour la france
31 mayıs 1916
ingiliz ve alman filoları, dünyanın en büyük iki deniz gücü arasındaki savaşın tek büyük karşılaşmasında danimarka'nın jutland kıyılarının 80 km açığında karşı karşıya gelir. ingiltere ve almanya arasındaki deniz silahlanma yarışı ı. dünya savaşı'nın nedenlerinden biri olmasına rağmen, savaş gemilerinin çarpışması büyük ölçüde kararsızlıkla sonuçlanır.
1 temmuz 1916
birinci somme muharebesi başlar. ingiliz taarruzu almanların dikkatini verdun'dan çekmeyi amaçlıyordu ve sadece bu açıdan başarılı sayılabilirdi. 1 temmuz'da çatışmalarda ölen yaklaşık 20.000 kişi, ingiliz ordusunun tarihindeki en kanlı güne işaret eder. somme harekâtı yaklaşık dört buçuk ay sonra sona erdiğinde, her iki tarafın toplam kayıpları 1.000.000'u aşmıştı.
ingilizlerin gelmiş geçmiş en büyük zayiatını verdiği savaş: somme muharebesi
15 mart 1917
çar nicholas ıı, rusya'nın başkenti st. petersburg'da bir hafta süren ayaklanmaların ardından tahttan feragat eder. rus devrimi, romanov hanedanının devrilmesine ve nihayetinde vladimir lenin ve bolşeviklerin iktidara gelmesine tanık oldu.
rusya imparatorluğu’nu 300 yıl yöneten romanov ailesi’nin 100 yıllık efsanesi/ tubitak
6 nisan 1917
amerika birleşik devletleri almanya'ya savaş ilan etti. abd başkanı woodrow wilson, dört gün önce kongre'ye hitaben yaptığı konuşmada, almanya'nın sınırsız denizaltı savaşı uygulamasını ve "zimmermann telgrafı "nı, uzun süredir devam eden tarafsızlık politikasının terk edilmesinin ardındaki temel nedenler olarak göstermişti.
görsel
20 kasım 1917
fransa'nın cambrai kentindeki bir ingiliz saldırısı, tankların savaşta ilk büyük ölçekli kullanımına işaret eder. tamamen sürpriz bir şekilde saldıran ingiliz tankları, alman savunmasını derinlemesine yarmış ve düşük zayiatla yaklaşık 7.500 esir almıştır. ancak araya kötü hava koşulları girdi ve bu atılımdan faydalanmak için yeterli piyade takviyesi sağlanamadı. iki hafta içinde ingilizler neredeyse eski mevzilerine geri püskürtülmüştü.
3 mart 1918
aylar süren gecikmelerin ardından sovyet hükümeti brest-litovsk antlaşmasını kabul ederek merkezi güçlerle ayrı bir barış imzalar. rusya ukrayna, polonya ve baltık toprakları ve finlandiya üzerindeki hak iddialarından vazgeçer.
brest litovsk barış antlaşması’nın siyasi sonuçları (sovyet rusya ve osmanlı imparatorluğu açısından)
11 kasım 1918
almanya ve müttefikler büyük ölçüde wilson'un on dört noktasına dayanan bir ateşkes imzaladı. alman sanayi merkezlerini saran devrim tehdidi ve müttefik ordularının tüm alman savunma hattını kuşatma eşiğinde olması nedeniyle, almanya'nın savaşı sürdürme kabiliyeti en iyi ihtimalle şüpheli görünüyordu. bununla birlikte, erich ludendorff'un başını çektiği bir grup katı militarist, almanya'nın politikacıları tarafından ihanete uğradığını ve alman ordusunun sahada yenilmediğini iddia ederek "sırtından bıçaklandı" efsanesini sürdürecekti. bu duygu adolf hitler'in 1933'te iktidara gelmesinde büyük rol oynayacaktı.
wilson prensipleri ve liberal emperyalizm
tarih kanalından justin mcleod cephe gerisinden bildirdi.
kaynakların tamamı yazı içerisine linklenmiştir.
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap